Sesiidae

Synanthedon tipuliformis

Przeziernik porzeczkowiec. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny przeziernikowatych wynosi od 17- 20 mm. Postać dorosła pojawia się od początku maja do końca sierpnia w ogrodach, sadach i parkach. Obserwowany jest wyraźny dymorfizm płciowy. W przypadku samicy na II, IV i VI segmencie ciała znajduje się żółta obwódka. U samca żółta obwódka występuje dodatkowo na VII segmencie ciała. Do roślin żywicielskich gąsienicy zaliczamy porzeczkę zwyczajną, czarną, agrest oraz trzmielinę zwyczajną i brodawkowatą. Młode gąsienice rozpoczynają żerowanie od wydrążenia w tkance twórczej pod korą małego płatowatego żeru. Następnie wgryzają się do rdzenia i tam żerują aż do przepoczwarzenia. Przed przeobrażeniem gąsienice powiększają jeden z wydrążonych otworów i na wiosnę budują w tym miejscu luźny kokon. Motyl ten uważany jest za szkodnika, ze względu na spore szkody jakie wyrządza na plantacjach porzeczki. Zimuje w postaci larwy.

Data wykonania zdjęcia: 12.07.14
Miejsce wykonania zdjęcia: Woźniki, Polska

Nymphalis polychloros

Rusałka wierzbowiec. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny rusałkowatych wynosi od 53-69 mm. Postać dorosła pojawia się od początku lipca do końca maja w sadach, na drogach leśnych, skrajach lasów oraz na polanach leśnych. Latem motyle chętnie przylatują do soku wyciekającego ze zranionych drzew, padliny i odchodów, z których spiją sole mineralne. Oprócz tego chętnie odwiedzają kwiaty wierzby oraz śliwy. Wiosną motyle często migrują na znaczne odległości. Do roślin żywicielskich gąsienicy zaliczamy szereg drzew liściastych, m.in. wierzbę, topolę, wiąz oraz drzewa owocowe takie jak grusza, czereśnia, wiśnia czy śliwa. Jaja składane są na gałązkach rośliny pokarmowej wysoko nad ziemią, w zwartych, pierścieniowatych złożach. Ilość jaja w złożu, waha się w granicach 20-60 sztuk. Larwy żyją gromadnie i dopiero po zakończeniu żerowania rozpraszają się w poszukiwaniu miejsca na przepoczwarzenie. Przepoczwarzenie odbywa się zazwyczaj na gałązkach lub korze drzew. Zimuje w postaci imago.

Data wykonania zdjęć: 31.03.14; 17.03.19
Miejsce wykonania zdjęć: Woźniki; Olkusz, Polska

Gillmeria ochrodactyla

Brak odpowiednika w polskiej nazwie. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny piórolotkowatych wynosi od 23-28 mm. Postać dorosła pojawia się od połowy czerwca do połowy sierpnia na łąkach i terenach ruderalnych. Do roślin żywicielskich gąsienicy zaliczamy wrotycz pospolity. Larwy tego gatunku żerują w korzeniach rośliny pokarmowej. Zimuje w postaci gąsienicy.

Data wykonania zdjęć: 21.07.17
Miejsce wykonania zdjęć: Katowice- Kostuchna, Polska

Gillmeria pallidactyla

Brak odpowiednika w polskiej nazwie. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny piórolotkowatych wynosi od 23-27 mm. Postać dorosła pojawia się od początku czerwca do pierwszych dni sierpnia na łąkach, terenach ruderalnych oraz terenach piaszczystych. Do roślin żywicielskich gąsienicy zaliczamy krwawnik oraz wrotycz pospolity. Przepoczwarzenie następuje na łodydze rośliny pokarmowej. Zimuje w postaci gąsienicy, zakopanej w pobliżu korzeni rośliny żywicielskiej.

Data wykonania zdjęcia: 19.06.14

Miejsce wykonania zdjęcia: Tarnowskie Góry, Polska

Epinotia ramella

Brak odpowiednika w polskiej nazwie. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny zwójkowatych wynosi od 13-16 mm. Imago pojawia się od początku czerwca do końca września w lasach oraz na zarastających krzewami polanach. Gąsienica żeruje na baziach brzóz oraz topól.

Data wykonania zdjęcia: 14.07.24
Miejsce wykonania zdjęcia: Pniowiec, Polska

Cydia amplana

Brak odpowiednika w polskiej nazwie. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny zwójkowatych wynosi od 16-20 mm. Imago pojawia się od początku czerwca do końca lipca w ogrodach i zaroślach. Do roślin żywicielskich gąsienicy zaliczamy dąb szypułkowy, a dodatkowo leszczynę, kasztan, buk oraz orzech włoski. Zazwyczaj larwa żeruje wewnątrz orzecha, który spadł na ziemię, jednak zdarza się, że gąsienice powodują znaczne uszkodzenia roślin, doprowadzając do opadania orzechów. Zimuje w postaci larwy.

Data wykonania zdjęć: 28.07.19; 24.07.16
Miejsce wykonania zdjęć: Woźniki, Polska

Hedya salicella

Brak odpowiednika w polskiej nazwie. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny zwójkowatych wynosi od 19-24 mm. Postać dorosła pojawia się od początku czerwca do końca sierpnia w lasach i zaroślach. Do roślin żywicielskich gąsienicy zaliczamy wierzbę iwę, topolę osikę oraz topolę czarną.  Gąsienica żeruje w sprzędzonych ze sobą liściach roślin pokarmowych.

Data wykonania zdjęcia: 24.06.17
Miejsce wykonania zdjęcia: Woźniki, Polska

Operophtera brumata

Piędzik przedzimek. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny miernikowcowatych wynosi od 24-31 mm w przypadku samca, natomiast samice posiadają skrzydła zredukowane. Postać dorosła pojawia się po pierwszych przymrozkach od listopada do ostatnich dni stycznia w ogrodach, lasach liściastych i mieszanych, parkach oraz sadach. Samica za dnia ukrywa się w szczelinach kory, natomiast nocą wędruje w górę pnia i w koronach drzew oczekuje na samca, który ma ją zapłodnić. Do roślin żywicielskich gąsienicy zaliczamy drzewa owocowe, a także wiąz, dąb i brzozę. Początkowo gąsienica żeruje na pąkach kwiatów, a następnie na liściach, w których wygryza nieregularne dziury. Larwy tego gatunku wyrządzają spore szkody w sadach, przez co uważane są za szkodniki. Dzięki zdolności przędzenia, gąsienice mogą się przemieszczać z jednego drzewa na drugie. Podczas przemieszczania, larwa wygina swoje ciało w kształt odwróconej litery U. Przepoczwarzenie następuje pod ziemią. Zimuje w postaci jaja, umieszczonego w szczelinach kory, blisko pąków.

Data wykonania zdjęcia: 19.11.17
Miejsce wykonania zdjęcia: Katowice- Kostuchna, Polska

Agrochola circellaris

Źrenicówka rudawka. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny sówkowatych wynosi od 34-40 mm. Imago pojawia się od sierpnia do końca października w lasach liściastych, mieszanych, zaroślach i parkach. Do roślin żywicielskich gąsienicy zaliczamy szereg drzew liściastych, m.in. wierzbę, topolę, dąb, buk, głóg, śliwę, gruszę oraz wiąz. Początkowo gąsienice odżywiają się baziami, nasionami i kwiatami, w późniejszych stadiach żerują na liściach. Przepoczwarzenie następuje w oprzędzie na ziemi lub płytko pod nią. Zimuje w postaci jaja.

Data wykonania zdjęć: 10.09.22; 24.10.22

Miejsce wykonania zdjęć: Katowice, Polska

Lasiommata megera

Osadnik megera. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny rusałkowatych wynosi od 35-50 mm. Imago pojawia się w dwóch pokoleniach. Pierwsze pokolenie lata od ostatnich dni kwietnia do końca czerwca, natomiast drugie pokolenie pojawia się od ostatnich dni lipca do pierwszych dni września. Środowiskiem występowania tego motyla są tereny ruderalne, suche łąki, ugory, przydroża oraz suche, nasłonecznione stoki. Motyle chętnie odwiedzają kwiaty, takie jak chaber łąkowy, koniczyna łąkowa, lebiodka pospolita i in. Oprócz tego chętnie siadają na kamieniach, murawach oraz piaszczystych i żwirowych skarpach. Podczas brzydkiej pogody ukrywają się pod nawisami ziemnymi lub okapami. Samce są terytorialne, nieustannie oblatują swój rewir oraz bronią go przed innymi samcami. Dymorfizm widoczny jest w postaci czarnej smugi z łuskami zapachowymi, widocznej w środkowej części przednich skrzydeł samca. Do roślin żywicielskich gąsienicy zaliczamy różne gatunki traw, m.in. kłosownicę pierzastą, kostrzewę owczą, kupkówkę pospolitą oraz stokłosę wyprostowaną. Larwa odżywia się w nocy. Samica składa jaja pojedynczo, nisko przy ziemi, na zielonych oraz suchych liściach, a także na źdźbłach traw. Przepoczwarzenie następuje na gałązkach, źdźbłach traw lub rozmaitych przedmiotach znajdujących się w pobliżu miejsca żerowania. Zimuje w postaci larwy.

Data wykonania zdjęcia: 5.08.17, 26.07.15
Miejsce wykonania zdjęcia: Woźniki; Tarnowskie Góry, Polska

Emmelina monodactyla

Piórolotek zwyczajny. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny piórolotkowatych wynosi od 18-27 mm. Postać dorosła tego motyla pojawia się od wczesnej wiosny do późnej jesieni w widnych lasach mieszanych, parkach oraz ogrodach. Do roślin żywicielskich gąsienicy zaliczamy powój polny, kielisznik oraz łobodę. W przeciwieństwie do wielu innych gatunków, poczwarka piórolotka nie tworzy oprzędu.

Parka

Data wykonania zdjęć: 30.07.17; 02.06.22; 15.07.24
Miejsce wykonania zdjęć: Tarnowskie Góry; Katowice, Polska

Operophtera fagata

Piędzik siewierak. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny miernikowcowatych wynosi od 28-40 mm w przypadku samca. Samica posiada skrzydła zredukowane, a ich rozpiętość wynosi od 7-8 mm. Postać dorosła pojawia się od początku października do końca grudnia w ogrodach, lasach liściastych, mieszanych, zaroślach i parkach. Do roślin żywicielskich gąsienicy zaliczamy drzewa liściaste, takie jak brzoza, buk i lipa. 

 

Data wykonania zdjęcia: 29.10.17

Miejsce wykonania zdjęcia: Rzyki, Polska

Lampides boeticus

Modraszek boetycki. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny modraszkowatych wynosi od 24-34 mm. Postać dorosła pojawia się od początku maja do końca sierpnia na łąkach i w ogrodach. Motyl preferuje cieplejsze klimaty, a w Europie Środkowej pojawia się jedynie jako migrant. W Polsce gatunek ten został złowiony w 2009 roku, co można przypisać sprzyjającym warunkom pogodowym, które przyczyniły się do dyspersji tego gatunku. Do roślin żywicielskich gąsienicy zaliczamy lucernę siewną, żarnowiec miotlasty oraz moszenki południowe. Jaja składane są na młodych liściach i pękach kwiatowych. Początkowo gąsienice żerują na kwiatach, a w późniejszych stadiach na nasionach. Przepoczwarzenie następuje w przyczepionym do zwiędłych liści kokonie. Motyla często można spotkać latającego bardzo szybko wokół roślin z rodziny bobowatych. 

Data wykonania zdjęcia: 5.09.17
Miejsce wykonania zdjęcia: Premantura, Chorwacja

Thera juniperata

Paśnik juniperata. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny miernikowcowatych wynosi od 23-28 mm. Imago pojawia się w jednym pokoleniu, od pierwszych dni września do końca października w ogrodach, suchych borach sosnowych, na zarastających wydmach oraz w lasach mieszanych. Do roślin żywicielskich gąsienicy zaliczamy jałowiec pospolity. Nazwa gatunkowa motyla pochodzi od jego rośliny żywicielskiej- jałowca, który po łacinie nazywa się Juniperus. Zimuje w postaci jaja.

Data wykonania zdjęcia: 16.10.22
Miejsce wykonania zdjęcia: Katowice, Polska

Oligia fasciuncula

Brak odpowiednika w polskiej nazwie. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny sówkowatych wynosi od 22-26 mm. Postać dorosła pojawia się od początku maja do końca sierpnia na łąkach, skrajach lasów i polanach leśnych. Do roślin żywicielskich gąsienicy zaliczamy różne gatunki traw. Zimuje w postaci gąsienicy.

Data wykonania zdjęcia: 2.09.17

Miejsce wykonania zdjęcia: Srgaši, Słowenia

Plebejus agestis

Modraszek agestis. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny modraszkowatych wynosi od 24-27 mm. Imago pojawia się w dwóch pokoleniach. Pierwsze pokolenie lata od połowy maja do końca czerwca, natomiast drugie pokolenie pojawia się od połowy lipca do pierwszych dni września. Środowiskiem występowania tego motyla są suche łąki, przydroża, zręby, ugory i wrzosowiska. Motyl w poszukiwaniu nektaru chętnie odwiedza takie kwiaty jak przetacznik kłosowy, sadziec konopiasty, jasieniec piaskowy i pyleniec pospolity. Samce często przesiadują na roślinności, wypatrując przelatujących samic. Kiedy je zobaczą, wzlatują do góry, aby znaleźć się w ich pobliżu. Po zaakceptowaniu przez samice, motyle zaczynają krótki taniec splotowy, a następnie kopulują ze sobą. Samica składa jaja przeważnie na wierzchniej stronie liścia, rzadziej na łodydze, kielichu kwiatowym i młodych owocach. Do roślin żywicielskich gąsienicy zaliczamy bodziszek, posłonek oraz iglicę. W pierwszych stadiach wzrostowych larwy szkieletują liście od spodu, natomiast w późniejszych, zjadają całe liście, pąki i kwiaty. Zdarza się, że przed przezimowaniem gąsienice przygarniane są przez mrówki, które biorą je do podziemnych komór lub mrowisk i tam zimują.  Przepoczwarzenie następuje na ziemi pod liśćmi. Zimuje w postaci gąsienicy.

Data wykonania zdjęć: 3.09.17
Miejsce wykonania zdjęć: Premantura, Chorwacja

Gelechiidae

Pseudotelphusa scalella

Brak odpowiednika w polskiej nazwie. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny skośnikowatych wynosi od 10-16 mm. Imago pojawia się od początku maja do końca czerwca w lasach liściastych i mieszanych. Do roślin żywicielskich gąsienicy zaliczamy dąb oraz mchy i porosty.

Data wykonania zdjęcia: 30.06.17; 16.06.19
Miejsce wykonania zdjęcia: Woźniki, Polska

Polyommatus bellargus

Modraszek adonis. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny modraszkowatych wynosi od 30-32 mm. Postać dorosła pojawia się w dwóch pokoleniach. Pierwsze pokolenie lata od końca maja do końca czerwca, natomiast drugie pokolenie pojawia się od końca lipca do pierwszych dni września. Środowiskiem występowania tego motyla są suche łąki, suche, nasłonecznione stoki, kserotermiczne murawy oraz przydroża i przytorza. Do roślin żywicielskich gąsienicy zaliczamy cieciorkę pstrą, wykę, koniklecę i komonicę. Larwy pierwszego pokolenia żerują w dzień, natomiast drugiego pokolenia w nocy. Żerującym gąsienicom, często towarzyszą mrówki, które zlizują wydzielinę z gruczołów odwłokowych. Jaja składane są pojedynczo, na przyziemnych częściach rośliny żywicielskiej, zazwyczaj na łodydze, ale zdarza się, że samica składa jaja również na ogonku liściowym oraz na wierzchniej lub spodniej stronie blaszki liściowej. Przepoczwarzenie następuje w oprzędzie na ziemi. Motyl zimuje w postaci larwy.
Modraszek adonis jest w Polsce gatunkiem zagrożony wyginięciem, zwłaszcza w północnej części kraju. Spowodowane jest to zmianą charakteru środowisk lęgowych, które zarastają roślinnością krzewistą lub są przekształcane przez rolnictwo. 

Data wykonania zdjęć: 6.09.17
Miejsce wykonania zdjęć: Buzet, Chorwacja

mutex/ocfipreoqyfb/mutex

Enargia paleacea

Brak odpowiednika w polskiej nazwie. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny sówkowatych wynosi od 35-45 mm, przy czym samice są nieznacznie większe od samców. Postać dorosła pojawia się od początku lipca do końca września w lasach liściastych, mieszanych i zaroślach. Do roślin żywicielskich gąsienicy zaliczamy takie drzewa liściaste jak topola osika, brzoza i olsza.

Data wykonania zdjęć: 10.08.17; 22.08.23

Miejsce wykonania zdjęć: Woźniki; Katowice, Polska

Agriopis marginaria

Zimowek obrzeżek. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny miernikowcowatych w przypadku samca wynosi od 32-34 mm. Samica posiada skrzydła zredukowane, o rozpiętości 12-13 mm. Postać dorosła pojawia się od połowy marca do połowy maja w ogrodach, lasach liściastych, mieszanych, zaroślach oraz w parkach. Do roślin żywicielskich gąsienicy zaliczamy takie drzewa liściaste jak dąb, buk i topola osika. Samica składa jaja pojedynczo lub w niewielkich skupiskach na gałązkach rośliny pokarmowej, w sąsiedztwie pąków liściowych. Przepoczwarzenie następuje w oprzędzie pod ziemią. Zimuje w postaci poczwarki. 

Samiec

Samica

Data wykonania zdjęć: 12.03.14; 19.03.20

Miejsce wykonania zdjęć: Tarnowskie Góry; Katowice, Polska

Lobophora halterata

Płatynka osikówka. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny miernikowcowatych wynosi od 24-27 mm. Imago pojawia się od końca kwietnia do pierwszych dni czerwca w ogrodach, zaroślach, parkach, lasach liściastych oraz lasach mieszanych. Motyl chętnie odpoczywa na pniach drzew. Do roślin żywicielskich gąsienicy zaliczamy topolę osikę, a dodatkowo wierzbę. Zimuje w postaci poczwarki.

Data wykonania zdjęć: 29.04.21; 08.05.20
Miejsce wykonania zdjęć: Katowice, Polska

Katha depressa

Fałdówka płaszczynka. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny Erebidae wynosi od 28-36 mm. Postać dorosła pojawia się w jednym pokoleniu od ostatnich dni czerwca do końca sierpnia w borach sosnowych i świerkowych oraz w lasach mieszanych z dużą ilością drzew iglastych. Widoczny jest wyraźny dymorfizm płciowy. Samica jest większa i ciemniejsza od samca. Jaja składane są w mniejszych lub większych złożach na porostach oraz w szczelinach kory. Do roślin żywicielskich gąsienicy zaliczamy tarczownicę oraz inne porost, zwłaszcza te rosnące na drzewach iglastych. Larwa żeruje nocą, natomiast za dnia ukrywa się w szczelinach kory. Przepoczwarzenie następuje w luźnym oprzędzie w szczelinie. Zimuje w postaci larwy.

Data wykonania zdjęcia: 21.07.18

Miejsce wykonania zdjęcia: Woźniki, Polska

Euclidia mi

Wygłoba szczawiówka. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny Erebidae wynosi od 25-30 mm. Imago pojawia się od początku maja do połowy września na nasłonecznionych zboczach, kserotermicznych łąkach oraz kserotermicznych murawach. Motyl lata za dnia. Chętnie odpoczywa wśród traw lub na kwiatach. Do roślin żywicielskich gąsienicy zaliczamy koniczynę, szczaw, wykę, lucernę, nostrzyk oraz janowiec. Gąsienice budują cienkie, mocne oprzędy pomiędzy liśćmi i źdźbłami na ziemi. Zaniepokojone larwy skręcają się w charakterystyczny sposób. Zimuje w postaci poczwarki.

Data wykonania zdjęcia: 12.05.18
Miejsce wykonania zdjęcia: Tarnowskie Góry, Polska

Macaria brunneata

Witalnik rdzawiak. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny miernikowcowatych wynosi od 20-28 mm. Postać dorosła pojawia się od czerwca do pierwszych dni sierpnia w wilgotnych borach sosnowych, na wysokich torfowiskach, wrzosowiskach i na zrębach. Motyl jest aktywny za dnia. Podczas odpoczynku zamyka skrzydła w sposób charakterystyczny dla motyli dziennych. Do roślin żywicielskich gąsienicy zaliczamy borówkę czarną, borówkę bagienną oraz bagno zwyczajne. Zimuje w postaci jaja.

Data wykonania zdjęcia: 24.06.17; 09.06.18
Miejsce wykonania zdjęcia: Woźniki, Polska

Cacyreus marshalli

Brak odpowiednika w polskiej nazwie. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny modraszkowatych wynosi od 15-27 mm, przy czym samice są nieznacznie większe od samców. Imago pojawia się od początku marca do końca października w ogrodach i na łąkach. Do roślin żywicielskich gąsienicy zaliczamy pelargonię, bodziszek leśny, łąkowy oraz cuchnący. Motyl uważany jest za szkodnika, ze względu na spore szkody jakie wyrządza w uprawach pelargonii. Początkowo gatunek ten zamieszkiwał jedynie tereny Południowej Afryki, jednak w latach 90 XX wieku, jego zasięg poszerzył się również o cieplejsze kraje Europy. Chętnie wygrzewa się na słońcu, przesiadując na trawach, liściach, rzadziej na kwiatach. Przepoczwarzenie następuje na roślinie żywicielskiej lub w jej pobliżu. Podobnie jak gąsienica, poczwarka jest wyraźnie owłosiona.

Data wykonania zdjęć: 2.09.17
Miejsce wykonania zdjęć: Premantura, Chorwacja

Yponomeuta plumbella

Brak odpowiednika w polskiej nazwie. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny namiotnikowatych wynosi od 16-20 mm. Postać dorosła pojawia się w dwóch pokoleniach. Pierwsze pokolenie lata od początku kwietnia do końca maja, natomiast drugie pokolenie pojawia się w sierpniu. Środowiskiem występowania tego motyla są parki, ogrody oraz polany. Samica składa jaja jesienią na gałązkach i konarach. Po wylęgnięciu z jaj, początkowo młode gąsienice żerują wewnątrz pędów rośliny żywicielskiej, następnie zbijają się w gromadę i wytwarzają wokół siebie oprzęd w którym dalej żerują. Do roślin żywicielskich gąsienicy zaliczamy trzmielinę zwyczajną, czeremchę oraz wierzbę.

Data wykonania zdjęcia: 29.07.17
Miejsce wykonania zdjęcia: Woźniki, Polska

Pandemis corylana

Brak odpowiednika w polskiej nazwie. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny zwójkowatych wynosi od 18-24 mm. Imago pojawia się od ostatnich dni maja do końca sierpnia na wrzosowiskach i w lasach. Do roślin żywicielskich gąsienicy zaliczamy szereg drzew liściastych, m.in. leszczynę, gruszę, buk, dąb, jesion, olszę, wierzbę, topolę, brzozę i in. Podczas żerowania gąsienica zwija listki w sposób charakterystyczny dla tej rodziny. W przypadku masowego pojawu, motyl  może być szkodnikiem drzew owocowych oraz orzechów. Zimuje w postaci larwy.

Data wykonania zdjęcia: 10.08.17
Miejsce wykonania zdjęcia: Woźniki, Polska