Lepidoptera: 2013

wtorek, 3 grudnia 2013

Lycaena tityrus

Czerwończyk uroczek. Rozpiętość skrzydeł tego motyla wynosi od 28-30 mm. Można go spotkać na suchych łąkach, ugorach, przydrożach, polanach leśnych oraz skrajach lasów. W Polsce występują dwa pokolenia tego motyla, pierwsze lata od połowy maja do czerwca, drugie od połowy lipca do sierpnia . Samica składa jaja na roślinach żywicielskich, do których zaliczamy różne gatunki szczawiu m.in. szczaw zwyczajny i szczaw polny. Gąsienice zimują w przyziemnej warstwie roślinności. W przypadku imago, dymorfizm płciowy jest wyraźnie zaznaczony. Samica widoczna jest na zdjęciach poniżej, zaś samiec jest barwy w całości czarnobrunatnej.

Data wykonania zdjęć: 30.05.15; 5.08.14

Miejsce wykonania zdjęć: Tarnowskie Góry, Polska

sobota, 23 listopada 2013

Erebia euryale

Górówka euriala. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny rusałkowatych wynosi od 38-42 mm. Występuje w górach (w Polsce głównie w Karpatach i Sudetach). Można go spotkać na łąkach górskich i na polanach leśnych przez dwa miesiące w roku, od lipca do sierpnia. Głównymi roślinami żywicielskimi są: śmiałek pogięty, bliźniczka psia trawka, prosownica rozpierzchła, kostrzewa czerwona, kostrzewa owcza, stokłosa prosta, trzcinnik pstry, sesleria skalna, wiechlina gajowa. Rozwój gąsienicy trwa zazwyczaj 2 lata. Stadium poczwarki trwa ok. 2-3 tygodnie. Samice składają jaja pojedynczo na źdźbłach trawy. Początkowo ich barwa jest biała, jednak z czasem przechodzi do barwy różowo-brunatnej.

Miejsce wykonania zdjęcia: Słowacja

wtorek, 5 listopada 2013

Agriopis aurantiaria

Zimowek pozłotnik. Motyl nocny z rodziny miernikowcowatych zamieszkujący tereny całej Polski. Spotykany jest w naszym kraju od listopada do grudnia. Samiec tego motyla osiąga rozpiętość skrzydeł od 40-44 mm. Dymorfizm płciowy wyraźnie zaznaczony, objawiający się tym, że samce są normalnie uskrzydlone, zaś samice posiadają bardzo krótkie skrzydła. W przypadku samca- czułki podwójne pierzaste. Roślinami żywicielskimi są: buk, dąb, grab, klon i brzoza. Ćmę można spotkać w nocy jak i za dnia w ogrodach, lasach liściastych, mieszanych, zaroślach oraz parkach. Na zdjęciach przedstawiony samiec tego owada.

Miejsce wykonania zdjęć: Stroszek/Bytom, Polska

poniedziałek, 30 września 2013

Nymphalis io

Rusałka pawik. Jedna z najpospolitszych rusałek w Polsce. Osiąga rozpiętość skrzydeł od 50-60 mm. Występuje w dwóch pokoleniach. Pierwsze pokolenie lata od końca czerwca do połowy lipca, drugie- od sierpnia do maja. Nymphalis io zimuje w naszym kraju. Często spotykana jest zimą na strychach, w piwnicach i pustych pniach drzew. Ja liczniej zaczęłam ją spotykać dopiero w drugiej połowie września. Dymorfizm płciowy jest niewidoczny. Podczas żerowania składa skrzydła wierzchnimi płaszczyznami do siebie. Dzięki czarnobrązowemu ubarwieniu spodniej strony skrzydeł dobrze się maskuje. W przeciwieństwie do wielu swoich kuzynów nie jest motylem wędrownym. Można ją spotkać w sadach, ogrodach, na otwartych terenach, obrzeżach lasów, łąkach oraz polach. Motyle chętnie siadają na kwiatach ostów i innych roślin. Preferują kwiaty od czerwonych do fioletowoniebieskich. Podstawowymi roślinami żywicielskimi jest chmiel zwyczajny i pokrzywa zwyczajna. Gąsienice zazwyczaj tworzą wspólne gniazdo na miękkich liściach wierzchołkowych.

Miejsce wykonania zdjęć: Tarnowskie Góry, Polska

piątek, 20 września 2013

Amphipyra pyramidea

Opłonka stogowica. Motyl z rodziny sówkowatych o rozpiętości skrzydeł wahającej się między 40-52 mm. Na wierzchniej stronie skrzydeł posiada plamkę nerkowatą, która jest mocno przyćmiona. Motyl spotykany od lipca do listopada, gąsienica- od maja do czerwca. Roślinami żywicielskimi gąsienicy są: dąb, wiąz, wierzba, lipa, głóg, topola, grab i lilak. Motyle można spotkać żerujące na kwiatach i przejrzałych jagodach. Często również przylatują do światła. Gdy nie przesiadują u nas w domach, można je spotkać w lasach liściastych, mieszanych i parkach. Na dwóch poniższych zdjęciach osobnik kryjący się w spróchniałej korze drzewa.

Miejsce wykonania zdjęć: Tarnowskie Góry, Polska

czwartek, 12 września 2013

Vanessa atalanta

Rusałka admirał. Rozpiętość skrzydeł tego motyla waha się od 52-64 mm. Do Polski przylatuje co roku w maju i czerwcu z południa kontynentu. Od sierpnia do października pojawia się drugie pokolenie tego motyla, gąsienice zaś żerują od czerwca do lipca i od sierpnia do września. Można je spotkać na ostrożniach, chmielu oraz pokrzywach. Gąsienice żyją pojedynczo, zwijając się w swojej kryjówce. Co ciekawe, zmieniają one swój kolor, poczynając od zielonego, po granatowy, a nawet szary. Ich cechą charakterystyczną, występującą bez względu na barwę są żółte trójkątne plamy, które ułatwiają identyfikację. Imago często można spotkać przesiadującego na przejrzałych owocach, spadających z drzew takich jak śliwki, jabłka czy gruszki. Z tego powodu często przylatują do sadów i ogrodów, ale w pobliżu lasów również można je spotkać. Większość z nich odlatuje jesienią z powrotem na południe, jednak niektóre postanawiają zimować w Polsce, co niestety kończy się dla nich zazwyczaj śmiercią. Posiadają piękny marmurowy spód skrzydeł, którym mogą szczycić się wśród innych motyli. Samce admirałów są bardzo terytorialne (tak jak było to w przypadku rusałki ceika) i nieproszonych gości wyganiają ze swojego rewiru, nawet jeśli Ci należą do innego gatunku.

Data wykonania zdjęcia: 15.08.22

Miejsce wykonania zdjęcia: Katowice, Polska

środa, 11 września 2013

Issoria lathonia

Perłowiec latonia inaczej nazywany też dostojką latonią i perłowcem mniejszym. Rozpiętość jego skrzydeł wynosi od 40-45 mm. W ciągu roku pojawiają się 2-3 pokolenia. Pierwsze przylatuje do nas z południa kontynentu i północnej Afryki już w kwietniu i maju, drugie pokolenie żyje od połowy lipca do połowy września, zaś trzecie, jeśli warunki klimatyczne są sprzyjające- od września do października. Samice składają jaja pojedynczo na liściach i kwiatach fiołków. Dymorfizm płciowy u owada jest słabo widoczny. Różnią się one jedynie rozmiarem.Cechą charakterystyczną perłowca latoni jest obecność srebrzystych plamek ( w ilości około 25) na spodniej stronie skrzydeł, dzięki czemu bardzo łatwo ją odróżnić od pozostałych motyli. Dorosłego motyla można spotkać na otwartych suchych terenach, gdzie przesiadują na ziemi wygrzewając się w słońcu, na stepach oraz zagospodarowanych przestrzeniach, do których zdążyły się już przystosować. Dostojkę latonię można spotkać często, gdy wykonuje charakterystyczne zygzakowate przeloty pomiędzy kwiatami. W Polsce gatunek ten może zimować w postaci gąsienicy lub poczwarki.

Miejsce wykonania zdjęć: Tarnowskie Góry, Polska

piątek, 6 września 2013

Lycaena virgaureae

Czerwończyk dukacik. Drobny motylek o rozpiętości skrzydeł wahającej się między 27-32 mm. Występuje tylko w jednej generacji, która lata nad polskimi łąkami od czerwca do sierpnia (mnie udało się go spotkać jeszcze we wrześniu). W sierpniu samica składa pojedynczo jaja, z których jesienią rozwijają się gąsienice, ale wylęgają się one dopiero w następnym roku. Jaja można spotkać na roślinach żywicielskich, czyli na różnych gatunkach szczawiu. U dorosłego motyla występuje wyraźny dymorfizm płciowy, objawiający się różnym ubarwieniem. Samiec jest koloru złocistoczerwonego z czarną obwódką wzdłuż skrzydeł, zaś samica jest koloru pomarańczowego z przepaskami z ciemnych plamek (na zdjęciach). Czerwończyk dukacik jest krótkodystansowcem, więc bardzo łatwo złapać go w obiektyw.

Data wykonania zdjęć: 25.07.14

Miejsce wykonania zdjęć: Ogrodzieniec, Polska

Timandra comae

Walgina rdestniak- motyl z rodziny miernikowcowatych.o rozpiętości skrzydeł od 14-35 mm. Występuje w 2-3 pokoleniach, od maja do października. Dymorfizm płciowy widoczny jest u nich w postaci różnej budowy czułków. Samica posiada czułki piłkowane, czyli takie, które posiadają krótkie boczne wyrostki, zaś samiec posiada czułki podwójne grzebykowate. Gatunek tej ćmy jest w Polsce bardzo pospolity. Można spotkać ją w lasach łęgowych, w zaroślach w pobliżu akwenów wodnych oraz na skrajach lasów. Mnie udało się ją sfotografować na otwartej łące, wśród traw. Gatunek ten łatwo rozpoznać spośród innych po czerwono-fioletowych liniach, które po rozłożeniu układają się w jeden pasek. Podstawowymi roślinami żywicielskimi jest szczaw i rdest, ale czasami żywią się również innymi roślinami. Poczwarka ubarwieniem przystosowuje się do otoczenia.

Data wykonania zdjęcia: 02.06.23

Miejsce wykonania zdjęcia: Katowice, Polska

czwartek, 29 sierpnia 2013

Vanessa cardui

W Środkowej Europie wylęgają się w dwóch pokoleniach. Pierwsze pokolenie lata od czerwca do sierpnia, drugie- od września do października. Jednak w Polsce można spotkać je już w maju, gdyż Rusałka osetnik co roku przylatuje do Środkowej Europy z południa kontynentu oraz północnej Afryki. Jest to motyl podróżnik, który większość swojego życia spędza na przemieszczaniu się z południa na północ (w okresie wiosennym), a w czasie jesiennym z północy na południe. Motyle które zostają w Polsce, nie przeżywają zimy, ani deszczowej jesieni. Jak można się łatwo domyślić, polska nazwa tego motyla wzięła się od rośliny żywicielskiej gąsienic- ostu, na którym można je bardzo często spotkać. Rozpiętość skrzydeł waha się od 50-60 mm. Można ją spotkać na łąkach, w ogrodach, na łanach koniczyny (na zdjęciu) oraz lucernie. Unikają one lasów. Żywią się nektarem kwiatów. Podstawowymi roślinami żywicielskimi gąsienic są: oset, ostrożeń, pokrzywa, popłoch, a dodatkowo łopian oraz podbiał. Gąsienica przepoczwarza się w pobliżu rośliny żywicielskiej. Młode gąsienice kryją się w tutkowato zwiniętych, zespolonych przędzą liściach lub małych oprzędach u nasady łodygi. Dorosłe gąsienice poruszają się swobodnie oraz posiadają żółte prążki wzdłuż ciała i żółte kolce.

Data wykonania zdjęć: 26.07.13; 6.07.15

Miejsce wykonania zdjęć: Tarnowskie Góry, Polska

sobota, 17 sierpnia 2013

Pieris brassicae

Bielinek kapustnik. Jego rozpiętość skrzydeł wynosi od 55-65 mm. Stały towarzysz człowieka, zwłaszcza osób, które uprawiają rośliny na polach czy w ogrodach. Gąsienice tego motyla żerują gromadnie na różnych roślinach z rodziny krzyżowych m.in. na kapuście, gorczycy polnej czy nasturcji. Przed naturalnymi wrogami, takimi jak np. ptaki, chroni je jaskrawe ubarwienie i nieprzyjemny zapach, dlatego można je spotkać na odsłoniętych częściach liścia. Gąsienica żyje od czerwca do października, wyrządzając spore straty w uprawach. Przepoczwarza się bezpośrednio na roślinie żywicielskiej lub w jej pobliżu. Motyl pojawia się w 2-3 pokoleniach. Pierwsze- od połowy kwietnia do maja, drugie- od czerwca do sierpnia, trzecie, które nie zawsze występuje pojawia się od września do października. W przypadku Pieris brassicae występuje wyraźny dymorfizm płciowy. Na powierzchni skrzydeł samiczki znajdują się dwie okrągłe, czarne plamki (na zdjęciu), których nie posiada samczyk. Podczas lotu godowego samiec podąża za samicą spiralnym lotem. Zapłodniona już samica unosi do góry koniec odwłoka, co uniemożliwia samcom dalszą kopulację. Po kopulacji partnerzy zostają ze sobą przez kilka godzin. Motyle żywią się nektarem kwiatów, zwłaszcza preferują kwiaty od czerwonych do niebieskofioletowych. W lecie ogromne stada kapustników wędrują od wybrzeży Bałtyku i Morza Północnego na południe Europy. Czasami docierają aż do Izraela, gdzie mogą się rozmnażać przez kilka generacji.

Data wykonania zdjęć: 17.07.22; 12.08.13; 18.05.14

Miejsce wykonania zdjęć: Katowice; Tarnowskie Góry, Polska

piątek, 16 sierpnia 2013

Autographa gamma

Błyszczka jarzynówka. Swoją łacińską nazwę wzięła od srebrzystej plamki w kształcie greckiej litery gamma pośrodku wierzchniej strony przednich skrzydeł. Motyl występuje w jednym pokoleniu, od końca kwietnia do lipca. Przylatuje do nas z Afryki. Rzadko pojawia się drugie pokolenie. Jego rozpiętość skrzydeł wynosi od 35-42 mm. Na tułowiu posiada sporą kępę włosów. Motyl jest aktywny na ogół nocą, ale można go spotkać również w ciągu dnia w przeciwieństwie do innych przedstawicieli z tej rodziny. Podczas wysysania nektaru nie przysiada na kielichu kwiatu, lecz zawisa nad nim jak koliber trzepocząc z dużą szybkością skrzydłami. Gąsienice Autographa gamma żyją od czerwca do września na takich roślinach jak: pokrzywa, jasnot, czyściec, koniczyna czy wilżyna. Żerujące, mogą wyrządzić spore krzywdy na uprawach lnu, tytoniu, roślin krzyżowych, a także młodych sosen. Gąsienice mają kolor od jasno do ciemnozielonego. Po przepoczwarzeniu się, część motyli odlatuje jesienią do krajów południowych.

Miejsce wykonania zdjęć: Bytom; Katowice, Polska
Data wykonania zdjęć: 28.06.14; 29.07.15; 25.05.14; 25.08.22

środa, 14 sierpnia 2013

Araschnia levana

Rusałka kratnik. Swoją nazwę zawdzięcza jasnym kreską na skrzydłach, które tworzą kratkę. W ciągu roku występują dwa pokolenia tego motyla, które różnią się wyglądem. Pierwsze- wiosenne pokolenie latające od końca kwietnia do połowy czerwca jest barwy czerwonawobrunatnej, zaś drugie- letnie, latające od połowy lipca do końca sierpnia jest nieco mniejsze od pokolenia wiosennego i posiada ubarwienie brązowoczarne. Motyle żerują głównie na kwiatach roślin baldaszkowatych, preferują pokrzywę zwyczajną. Piją płyny z wilgotnej ziemi. Można je spotkać w jasnych lasach liściastych, leśnych przecinkach i drogach oraz nad brzegami strumieni. Rozpiętość ich skrzydeł wynosi od 32-38 mm. Samce często latają wzdłuż skrajów lasów i leśnych dróg w poszukiwaniu samic.

Pokolenie letnie:

Pokolenie wiosenne:

Data wykonania zdjęć: 9.07.14; 26.07.17; 10.05.15

Miejsce wykonania zdjęć: Dyrdy, Polska

wtorek, 13 sierpnia 2013

Polygonia c-album

Rusałka ceik. Nazywana jest również rusałczakiem ceikiem. Tą nietypową nazwę wzięła od białej plamki w kształcie litery C, znajdującej się na spodzie tylnej pary skrzydeł. Występuje w dwóch pokoleniach. Pierwsze pojawia się od końca czerwca do końca lipca, drugie-ciemniejsze, od połowy sierpnia do września i zimuje w kryjówkach. Polygonia c-album żywi się głównie nektarem kwiatów, sokami z przejrzałych owoców oraz co mniej smaczne-płynami z odchodów czy padliny. Rozpiętość skrzydeł wynosi od 42-55 mm. Samice mają ciemniejszy spód skrzydeł niż samce, niestety osobnik, któremu udało mi się zrobić zdjęcia był w kiepskim stanie, a skrzydła miał bardzo starte, więc nie wiem z którą płcią miałam do czynienia. Motyla można łatwo odróżnić po strzępiastym brzegu skrzydeł. Ciekawą rzeczą jest to, że samiec patroluje swój rewir ( siedząc na drzewach lub z ziemi) i przepędza nieproszonych osobników, nawet jeśli Ci są więksi od niego. Gąsienice żyją pojedynczo i przypominają swoim wyglądem ptasie odchody. Żerują od początku maja do końca sierpnia. Podstawowymi roślinami żywicielskimi gąsienic są: pokrzywa zwyczajna, chmiel zwyczajny, wiąz górski, wierzba iwa, a także porzeczki i leszczyny. Motyla można spotkać nad brzegami potoków, na wilgotnych łąkach, w ogrodach oraz na obrzeżach lasów.

Data wykonania zdjęć: 19.07.15; 4.09.13
Miejsce wykonania zdjęć: Tarnowskie Góry, Polska

sobota, 10 sierpnia 2013

Acronicta leporina

Wieczernica królica. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny sówkowatych wynosi 34-44 mm. Postać dorosła pojawia się w dwóch pokoleniach, w okresie od maja do końca sierpnia. Środowiskiem występowania tego motyla są wilgotne lasy liściaste i mieszane, zadrzewienia nadrzeczne i śródpolne oraz parki. Do roślin żywicielskich gąsienicy zaliczamy szereg drzew liściastych, m.in. brzozy, topole, wierzby, dęby, leszczyny, olsze oraz jesiony. Zimuje w postaci poczwarki.

Data wykonania zdjęcia: 12.06.21
Miejsce wykonania zdjęcia: Katowice, Polska

środa, 31 lipca 2013

Papilio machaon

Paź królowej. Prawdopodobnie najpiękniejszy motyl spotykany na terenie Polski. Kiedyś był to licznie występujący gatunek, jednak w ostatnich latach, jego populacja na terenie Polski mocno zmalała, niemniej można go spotkać prawie na całym obszarze, poza wysokimi górami. Na zdjęciu można zauważyć ostrogi na końcu skrzydeł. Pełnią one funkcję sterowników i stabilizatorów lotu. Imitują również główkę, która ma za zadanie zmylenie przeciwnika, gdyż wyglądem przypomina ogon jaskółki. Na pierścieniu położonym tuż za głową mają rozwidloną wypustkę, którą uwypuklają, żeby przestraszyć wroga. Znajdują się na niej komórki gruczołowe, wytwarzające cuchnącą wydzielinę. Samice są zazwyczaj większe od samców. Imago pojawia się w dwóch pokoleniach. Pierwsze pokolenie lata od końca kwietnia do połowy czerwca, drugie od połowy lipca do sierpnia, a w ciepłe lata od września do października pojawia się trzecie pokolenie. Rozpiętość skrzydeł tego motyla waha się w przedziale od 55-75 mm, jednak w skrajnych przypadkach może osiągać nawet 85 mm.