Cupido argiades

Modraszek argiades. Motyl z rodziny modraszkowatych o rozpiętości skrzydeł  wahającej się między 20-28 mm. Występuje w dwóch lub trzech pokoleniach. Pierwsze lata od maja do czerwca, drugie od czerwca do pierwszych dni września. Zazwyczaj pokolenie drugie i trzecie zachodzą na siebie. Spotkać go możemy na drogach leśnych, skrajach lasów, suchych i umiarkowanie wilgotnych łąkach, a także w środowiskach ruderalnych oraz na polach z uprawami koniczyny i lucerny. Występuje wyraźny dymorfizm płciowy charakterystyczny dla modraszków. Wierzch skrzydeł samca jest niebieskofioletowy z cienką, czarnobrunatną obwódką, zaś wierzch skrzydeł samicy jest całkowicie czarnobrunatny. Gąsienice tego modraszka żyją na koniczynie łąkowej, komonicy zwyczajnej i błotnej oraz na różnego rodzaju lucernach.  Jaja składane są pojedynczo na rozwijających się główkach kwiatowych koniczyny i lucerny, zaś w przypadku komonicy składane są na wierzchu młodych liści. Początkowo gąsienice żerują ukryte wewnątrz główki kwiatowej, a następnie na jej powierzchni. Dawniej, gatunek ten był spotykany na obszarze całej Polski, jednak z czasem zaczęło dochodzić do jego wymierania w środkowej i północno- zachodniej części kraju. Spotykany jest lokalnie i niezbyt licznie, jednak powoli następuje poprawa jego sytuacji.  

Data wykonania zdjęć: 5.09.13; 20.08.14; 16.08.22

Miejsce wykonania zdjęć: Tarnowskie Góry; Katowice, Polska

Carterocephalus silvicola

Kosternik leśniak. Przedstawiciel rodziny powszelatkowatych o rozpiętości skrzydeł między 26-28 mm. Motyl lata w jednym pokoleniu od maja do czerwca. Możemy go spotkać w lasach liściastych, na drogach leśnych, skrajach lasów czy nawet w wilgotnych zaroślach. Do roślin żywicielskich możemy zaliczyć różne gatunki traw. Dymorfizm płciowy jest wyraźnie zaznaczony. Na poniższych zdjęciach uchwycony samiec tego motyla, który charakteryzuje się tym, że na żółtym tle przednich skrzydeł posiada czarne plamy. W odróżnieniu od samca, samica posiada znacznie obfitszy czarny rysunek, przez co przypomina opisanego już wcześniej kosternika palemona. Samica składa jaja pojedynczo, na wierzchniej stronie rośliny żywicielskiej, z których po dwóch tygodniach wylęgają się larwy.  

Miejsce wykonania zdjęć: Dyrdy, Polska

Data wykonania zdjęć: 25.05.14

Campaea margaritaria

Ostrolot muszlowiak. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny miernikowcowatych wynosi 36-50 mm. Spotkać go możemy w dwóch pokoleniach. Pierwsze lata od maja do czerwca, zaś drugie od sierpnia do końca września. Letnie pokolenie gąsienic żyje w lipcu i sierpniu, pokolenie zimujące od sierpnia do czerwca.W zależności od barwy skrzydeł możemy określić wiek motyla, gdyż intensywne zielonkawe zabarwienie skrzydeł zanika wraz z wiekiem motyla, by całkowicie wyblaknąć gdy motyl umiera. Głównie spotykany na południu Polski, w lasach liściastych, mieszanych, bukowych, w zaroślach oraz parkach. Do roślin żywicielskich gąsienicy możemy zaliczyć drzewa liściaste takie jak buk, dąb, grab, brzoza czy wierzba iwa. Duże wahania w rozpiętości skrzydeł wynikają z dużej zmienności wielkości motyla, łowionego nawet w tym samym czasie i okolicy. Poczwarki ostrolota przebywają w oprzędach na ziemi.

Data wykonania zdjęć: 18.08.18; 12.08.23; 19.07.24

Miejsce wykonania zdjęć: Tarnowskie Góry; Katowice, Polska

Callophrys rubi

Zieleńczyk ostrężyniec swoją nazwę rodzajową zawdzięcza trawiastozielonej spodniej stronie skrzydeł, których rozpiętość wynosi ok. 25 mm. Jednak tylko spodnia strona skrzydeł zachwyca nas swoją intensywną barwą, gdyż wierzch skrzydeł ma maskującą brązową barwę. Na przednich skrzydłach samca zaobserwować możemy plamkę zapachową, z której uwalniane są związki lotne ułatwiające identyfikację poszczególnych osobników podczas zalotów. W ciągu roku pojawia się zazwyczaj jedno pokolenie, żyjące od połowy kwietnia do czerwca. To jedyny pazik, który zimuję w postaci poczwarki, a nie jaja. Spotkać możemy go na skrajach lasów, zrębach, torfowiskach, wrzosowiskach oraz w widnych lasach liściastych. Motyle latają bardzo szybko, jednak na krótkie odległości. W przerwie miedzy kolejnymi lotami odpoczywają na liściach lub żywią się nektarem kwiatów. Gąsienice posiadają wiele roślin żywicielskich w tym:  kruszynę pospolitą, borówkę czarną, koniczynę, czy janowiec. Gąsienica tego motyla, jak na zieleńczyka przystało ma barwę zieloną z żółtymi plamkami. Żyje od maja do sierpnia na janowcu, jeżynie i borówce.   

Miejsce wykonania zdjęć: Tarnowskie Góry, Polska

Data wykonania zdjęć: 28.04.14

Melanargia galathea

Polowiec szachownica. Rozpiętość skrzydeł tego kontrastowo ubarwionego motyla wynosi od 42-52 mm, przy czym samica jest większa od samca. Możemy go obserwować od końca czerwca do sierpnia, jako jedyne pokolenie w roku. Często spotykany jest na łąkach, ugorach, skrajach lasów i leśnych drogach, czyli tam gdzie występują rośliny żywicielskie gąsienic, do których możemy zaliczyć wiechlinę, kostrzewę, a także stokłosę i trawy. W odróżnieniu do większości motyli, samica nie przykleja jaj do roślin, a często składa je w locie. Larwy po wykluciu od razu przechodzą w stan hibernacji, w tej postaci zimują i przepoczwarzają się w następnym roku. Gąsienice zimują od lutego lub marca, a żerują głównie nocą na różnych trawach. Polowiec szachownica należy do podrodziny oczennic, lecz w odróżnieniu od innych przedstawicieli nie posiada na wierzchniej stronie skrzydeł "pawich oczu".

Miejsce wykonania zdjęć: Tarnowskie Góry, Polska

Data wykonania zdjęć: 04.07.14 

Erannis defoliaria

Zimowek ogołotniak. Motyl z rodziny miernikowcowatych o rozpiętości skrzydeł 35-45 mm. Imago występuje późną jesienią, od połowy września do wczesnego grudnia, zazwyczaj po pierwszych przymrozkach. Można go spotkać przesiadującego na pniach drzew, zwykle na wysokości od 1,5-2m. Występuje wyraźny dymorfizm płciowy, gdyż samica ogołotniaka należy do motyli o zredukowanych skrzydłach. Do roślin żywicielskich gąsienicy możemy zaliczyć dąb, buk, grab, lipę, wiąz, brzozę oraz drzewa owocowe. Zimowek uważany jest za szkodnika drzew liściastych, ponieważ gąsienice podczas żerowania często doprowadzają do całkowitego zniszczenia aparatu asymilacyjnego tych drzew. Motyle występują zazwyczaj tam gdzie ich rośliny żywicielskie czyli w lasach liściastych, mieszanych, parkach oraz ogrodach. Przepoczwarczenie odbywa się w ziemi.

Miejsce wykonania zdjęć: Tarnowskie Góry; Katowice, Polska

Data wykonania zdjęć: 04.12.22; 20.10.24; 03.11.24

Lycia hirtaria

Włochacz nalipek lub inaczej Krępak nalipek. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny miernikowcowatych wynosi od 40-52 mm. Postać dorosłą można spotkać od lutego aż do czerwca, w ogrodach, lasach liściastych, zaroślach oraz parkach. Jego barwa może być różna ze względu na tereny na których się znajduje. Zazwyczaj ma barwę biało-brązową, lecz na terenach przemysłowych występują osobniki koloru czarnego. Motyle obu płci latają nocą, przy czym samiec jest bardziej aktywny od samicy. Włochacz nalipek posiada wiele roślin żywicielskich do których możemy zaliczyć m.in. wiąz, brzozę, jesion, dąb, topolę, lipę oraz różnego rodzaju drzewa owocowe. Co ciekawe poczwarki nalipka mogą zimować nawet przez kilka lat.

Miejsce wykonania zdjęć: Tarnowskie Góry, Polska

Data wykonania zdjęć: 30.03.14

Nymphalis antiopa

Rusałka żałobnik. Największy przedstawiciel rodziny rusałkowatych w Polsce, którego rozpiętość skrzydeł wynosi od 65-80 mm. Imago możemy spotkać od końca lipca i po przezimowaniu do czerwca następnego roku. Wiosną, dorosłe osobniki pojawiają się od kwietnia. Po przezimowaniu, kremowy brzeg na skrzydłach motyla blednie i staje się niemal biały. Żałobnika możemy spotkać na skrajach lasów, drogach leśnych i polanach leśnych, podczas gdy samce przelatują wzdłuż lasów w poszukiwaniu samic. Często możemy go również spotkać gdy przesiaduje na uszkodzonych drzewach i przejrzałych owocach, z których wysysa soki. Do roślin żywicielskich gąsienicy zaliczamy brzozy, wierzby, topole oraz wiązy. Gąsienica żałobnika jest koloru czarnego i posiada na grzbiecie czerwone plamki oraz czarne szczecinki.    

Miejsce wykonania zdjęć: Wisła Czarne, Polska
Data wykonania zdjęć: 1.05.14

Aglais urticae

Rusałka pokrzywnik. Motyl z rodziny rusałkowatych o rozpiętości skrzydeł 46-52 mm. Postać dorosłą można spotkać już w marcu, podczas cieplejszych dni, gdyż gatunek ten zimuje w Polsce, w jaskiniach, piwnicach czy na strychach. W ciągu roku wydaje od dwóch do trzech pokoleń, a gąsienice wylęgają się w maju i czerwcu. Spotkać możemy go na łąkach, w ogrodach, terenach ruderalnych, leśnych drogach oraz polanach leśnych. Do roślin żywicielskich gąsinicy możemy zaliczyć pokrzywę zwyczajną oraz chmiel zwyczajny, od którego bierze się druga nazwa tego motyla- rusałka chmielowiec. Samczyki tego gatunku są motylami terytorialnymi, często przepędzają intruzów ze swojego terytorium. Gąsienice żyją gromadnie na liściach żywicielskich tworząc oprzęd, lecz przepoczwarzają się na masywnej łodydze, często z dala od rośliny pokarmowej.

Imago

Larwa

Data wykonania zdjęć: 29.06.14; 26.06.15

Miejsce wykonania zdjęć: Tarnowskie Góry, Polska

Carterocephalus palaemon

Kosternik palemon. Rozpiętość skrzydeł tego motyla z rodziny powszelatkowych wynosi od 26-28 mm. W Polsce występuje tylko jedno pokolenie tego motyla, które lata od maja do lipca. Motyle te są bardzo aktywne w słoneczne dni, podczas których można je spotkać jak żywią się nektarem kwiatów na skrajach lasów, drogach leśnych, polanach czy na wilgotnych łąkach. Samica składa jaja pojedynczo na liściach traw, na których po wylęgnięciu, larwy spędzają większość czasu, z wyjątkiem okresów kiedy żerują. Do roślin żywicielskich gąsienicy możemy zaliczyć m.in. trzęślice modrą, kłosownice leśną i tymotkę łąkową.

Miejsce wykonania zdjęć: Pniowiec, Polska
Data wykonania zdjęć: 30.04.14

Anania hortulata

Przezierka pokrzywianka. Ćma z rodziny wachlarzykowatych o rozpiętości skrzydeł od 25-32 mm.W Polsce imago możemy spotkać od maja do połowy września, w ogrodach, zaroślach, parkach oraz widnych lasach liściastych. Mnie przezierka postanowiła odwiedzić na klatce schodowej, która również wydała się jej miłym miejscem na spędzenie kwietniowego popołudnia. Do roślin żywicielskich gąsienicy możemy zaliczyć pokrzywę zwyczajną, miętę, porzeczkę oraz czyściec. Nazwę "przezierka" można skojarzyć z inną rodziną motyli, a mianowicie z przeziernikami, których odwłok jest łudząco podobny do odwłoku osy, co widać na drugim zdjęciu. Gąsienice żerują w tutkowato zwiniętych liściach roślin żywicielskich.

Data wykonania zdjęcia:  02.07.23

Miejsce wykonania zdjęcia: Katowice, Polska

Celastrina argiolus

Modraszek wieszczek. Rozpiętość skrzydeł tego gatunku waha się między 25-30 mm. Występują dwa pokolenia tego motyla. Pierwsze lata od końca marca do maja, drugie od lipca do sierpnia. Występuje wyraźny dymorfizm płciowy. Samice posiadają bardzo szeroką, czarną obwódkę, zaś samce mają ją bardzo wąską. Samice różnią się wyglądem również w obrębie dwóch pokoleń. Samice drugiego pokolenia posiadają szerszą opaskę na przednich skrzydłach. Roślinami żywicielskimi gąsienic są przede wszystkim wysokie krzewy pnące takie jak np. kruszyna pospolita, szakłak pospolity oraz malina. Do roślin żywicielskich możemy również zaliczyć wrzos pospolity. Gąsienice żyją w czerwcu oraz od sierpnia do września na kwiatach i pąkach kruszyny, bluszczu, ostrokrzewu i trzmieliny. Imago tego motyla możemy spotkać na leśnych polanach, skrajach lasów, w ogrodach oraz parkach, podczas gdy wysiadują na liściach drzew i krzewów lub żywią się nektarem lub płynami wyssanymi z wilgotnej ziemi.      

Data wykonania zdjęć: 20.04.14, 24.06.24

Miejsce wykonania zdjęć: Tarnowskie Góry; Mikołów, Polska

Pieris rapae

Bielinek rzepnik. Motyl z rodziny bielinkowatych o rozpiętość skrzydeł od 40-46 mm. Można go spotkać od marca aż do października, jednak nie jest tak długowieczny jak jego kolega latolistek cytrynek. W czasie tych 8 miesięcy występują  2-3 pokolenia tego motyla. Pierwsze pokolenie lata od końca marca do maja, drugie od czerwca do sierpnia, zaś trzecie od września do połowy października.  Można go spotkać na skrajach lasów, leśnych drogach, łąkach, ogrodach oraz na terenach ruderalnych. Osobniki występujące wiosną są mniejsze od swoich letnich kuzynów i posiadają mniej wyraźny rysunek na skrzydłach. Do roślin żywicielskich zaliczyć możemy m.in. kapustę, pieprzycę, nasturcję czy gęsiówkę. Tak jak u większości motyli poczwarki przepoczwarzają się w pobliżu rośliny żywicielskiej. Gąsienica pożera najpierw środek kapusty, a później także zewnętrzne liście.

Data wykonania zdjęć: 3.08.16; 12.09.14

Miejsce wykonania zdjęć: Tarnowskie Góry, Polska

Xanthorhoe biriviata

Paśnik dwurzeczek. Kolejny przedstawiciel rodziny miernikowcowatych o rozpiętości skrzydeł od 22-30 mm, spotykany w Polsce w dwóch pokoleniach. Pierwsze pokolenie tego motyla lata od końca kwietnia do połowy czerwca, zaś drugie od lipca do połowy sierpnia. Preferuje tereny wilgotne w tym lasy liściaste, mieszane i łęgowe. Mój przedstawiciel tego gatunku postanowił się jednak wyrwać z tych ram i pojawił się już pod koniec marca w lesie o małej wilgotności. Można je spotkać zarówno w dzień i w nocy, gdy przesiadują na drzewach lub w pobliżu wilgotnych miejsc takich jak np. błotniste ziemie w lesie.  Do roślin żywicielskich tego motyla możemy zaliczyć niecierpka pospolitego.

 

Miejsce wykonania zdjęcia: Tarnowskie Góry, Polska

Gonepteryx rhamni

Latolistek cytrynek inaczej nazywany też listkowcem cytrynkiem. Rozpiętość skrzydeł tego motyla wynosi 48-55 mm. Jest jednym z najbardziej długowiecznych motyli, gdyż może żyć nawet 10-11 miesięcy, jednak jeszcze w lipcu cytrynki zapadają w tak zwane "letnie odrętwienie" i odżywają dopiero we wrześniu. Jego nazwa wzięła się od tego, że zimuje w opadłych liściach, zaś człon "cytrynek" bierze się stąd, że jego skrzydła pachną cytryną. W ciągu roku występuje tylko jedno pokolenie tego motyla. Widoczny jest dymorfizm płciowy. Samice są białawe z żółtawo-zielonkawym odcieniem, zaś samce są ubarwione na jaskrawo-żółto. Motyl ten stosuje mimetyzm, który poza kształtem skrzydeł objawia się również tym, że na  ich spodniej stronie występują żyłki, które wiernie naśladują nerwy w liściu. Możemy go spotkać praktycznie wszędzie, poczynając od terenów ruderalnych, poprzez  lasy, sady i pola uprawne, aż do naszych ogrodów. Gąsienice żyją 4-5 tygodni i przepoczwarzają się na gałęziach krzewów pokarmowych. Mają barwę zieloną, z charakterystycznym nisko położonym białym prążkiem z boku.

Data wykonania zdjęć: 04.07.21; 04.07.14

Miejsce wykonania zdjęć: Tarnowskie Góry; Dyrdy  Polska

Agriopis leucophaearia

Zimowek białoplam. Motyl z rodziny miernikowcowatych o rozpiętości skrzydeł wahającej się pomiędzy 27-30 mm. Samiec normalnie uskrzydlony (na zdjęciu), natomiast samica charakteryzuje się brakiem skrzydeł. Ćmę tę można spotkać już pod koniec zimy, głównie w marcu oraz kwietniu, jednak mi udało się ją sfotografować pod koniec lutego, co może być wynikiem bardzo ciepłej zimy. Preferuje lasy liściaste, zarośla lub lasy mieszane, zaś do roślin żywicielskich możemy zaliczyć drzewa owocowe, dęby oraz topole osiki.

Data wykonania zdjęć: 14.03.17; 07.03.17;04.03.23; 18.02.24

Miejsce wykonania zdjęć: Tarnowskie Góry; Katowice, Polska